Oncontroleerbare opwinding

Vrouwen met PGAD/PGAS ervaren continu een oncontroleerbare opwinding. Hoewel dit misschien een beetje vreemd klinkt, is het een echte en zeer onprettige aandoening. Je zou kunnen denken dat opwinding toch altijd prettig is, maar niks is minder waar als je de hele dag en/of nacht door een opgewonden gevoel hebt in de genitaliën, zonder erotische gedachten of andere seksuele prikkels te ervaren. Het is een chronische aandoening die heel vermoeiend is. 

Nog meer ongemak

Vaak gaat deze aandoening gepaard met allerlei andere klachten zoals vaak moeten plassen, je plas maar moeilijk kunnen ophouden, pijn in je blaas of plasbuis, pijn bij het vrijen, pijn aan de clitoris, aambeien en problemen met de ontlasting. Maar je kan daarnaast ook nog last hebben van hoofdpijn, nekpijn, tandenknarsen/klemmen, lage rugpijn, vermoeidheid, spierkrampen en restless legs. 

Het is dus, zoals je leest, een complex probleem dat nog lastiger wordt. Naast deze lichamelijke problemen ervaren veel vrouwen ook psychische klachten. Probeer je maar eens voor te stellen dat je de hele tijd het gevoel hebt dat je opgewonden bent en misschien wel bijna een orgasme zou kunnen krijgen. Dat heeft enorm veel impact op je dagelijkse leven en op je functioneren. 

Taboe

Weinig vrouwen durven hier openlijk over te praten, want er heerst nog een groot taboe op dit probleem. Dit komt deels doordat er weinig kennis is over PGAD/PGAS. Ik ken helaas de verhalen van vrouwen die met deze klacht naar de huisarts gingen, waarbij deze antwoordde dat ze blij mocht zijn opwinding te voelen en dat ze dan maar vaker moest masturberen. Of dat ze er maar een Cold pack tegenaan moesten leggen. Alsof dat oplossingen zouden zijn als je bijna 24 uur per dag een oncontroleerbare opwinding ervaart. Uiteindelijk valt het veel hulpverleners ook niet te verwijten want het is een onbekende en moeilijk te behandelen aandoening; ze hebben de kennis niet en hebben vaak zelf moeite om over seks te praten. 

Daarnaast durven vrouwen er niet voor uit te komen omdat ze bang zijn dat ze als seksverslaafd, hyperseksueel of oversekst worden bestempeld. Soms hebben ze ontdekt dat een orgasme tijdelijk verlichting biedt van het constante opgewonden gevoel. Hierdoor gaan sommigen ook vaker masturberen, waardoor ze bijna zelf gaan geloven dat ze hyperseksueel zijn. 

Toch is dit over het algemeen niet aan de orde. Maar hoe zit het dan wel?

Oorzaken van deze oncontroleerbare opwinding

De oorzaken zijn niet goed bekend. Er is een hypothese dat het misschien een neuropathie zou kunnen zijn. Dat is een ziekte waarbij er schade is aan de dunne zenuwen in de huid. Vooralsnog is dit niet bewezen maar er wordt wel nog onderzoek naar gedaan. Een andere, zeer werkbare, hypothese is dat de klachten veroorzaakt worden door te veel spanning in de bekkenbodemspieren. 

De bekkenbodemspieren, een groep spieren die van voor naar achteren tussen het schaambot en het staartbotje liggen en van links naar rechts tussen de 2 zitbotten, zijn gespannen als een soort hangmatje. Ze spelen een belangrijke rol in de stabiliteit van het bekken, maar ook bij de werking van de blaas, de darm en niet in de laatste plaats bij de seksualiteit. Ideaal gezien hangen deze spieren ontspannen onderin het bekken en geven alleen extra spanning wanneer dat nodig is.  

Bij mensen met PGAD/PGAS is deze spierspanning continu verhoogd, waardoor de juiste bloeddoorstroming wordt verhinderd. Het bloed blijft als het ware in de weefsels staan, wat dit voortdurende opwindingsgevoel of gezwollen gevoel kan veroorzaken, samen met andere onaangename prikkelende klachten. Daarnaast kan de voortdurende spierspanning ervoor zorgen dat de dunne zenuwen een beetje in de knel kunnen komen en daardoor overprikkeld raken. 

Rol van de bekkenbodem

Nu vraag je je misschien af hoe die overmatige spanning in de bekkenbodemspier dan ontstaat…….

1. Vroeg ontstane spanning

De bekkenbodemspier is onderdeel van ons overlevingssysteem. Als er gevaar dreigt dan zal deze spier reflexmatig en dus buiten ons bewustzijn om gaan aanspannen. Stel je voor dat je op de stoep staat en er komt een grote vrachtwagen rakelings aan je voorbij rijden, dan zal je als vanzelf een stapje achteruit zetten. Enkele milliseconden voordat je die stap zet, spant je bekkenbodem zich op zodat de spieren van de bekkengordel zich kunnen stabiliseren om zonder te vallen die stap achteruit te zetten. Hiermee beschermt de bekkenbodemspier je voor het gevaar van die vrachtwagen. Als het gevaar geweken is, ontspant deze spier weer. 

Soms gebeurt het dat mensen tijdens hun jeugd veel onveiligheid ervaren thuis of op school, bijvoorbeeld door agressieve en/of ruziënde ouders, een ingewikkelde thuissituatie, pesten, seksueel misbruik, of andere vormen van lichamelijk of psychisch geweld. In dat geval zal de bekkenbodemspier op dezelfde manier reflexmatig aanspannen als bij die voorbij rijdende vrachtwagen, maar omdat het continu onveilig is, zal deze spier continu gespannen blijven. Soms ontstaat deze vroege spanning ook door intensieve beoefening van sporten waarbij veel spierspanning nodig is, zoals turnen, ballet en paardrijden. 

2. Later ontstane spanning

 Het kan ook zijn dat de bekkenbodem is gaan aanspannen omdat het vrijen pijnlijk is geworden of vanwege andere pijnlijke aandoeningen in het buik- en bekkengebied. Daarbij kan je bijvoorbeeld denken aan een spastische darm, Colitis ulcerosa, ziekte van Crohn of endometriose. Als reactie op de pijn zal het overlevingsmechanisme geactiveerd worden en de spanning in de bekkenbodemspier zal toenemen. Dit is vergelijkbaar met het aanspannen van de armspier wanneer je je hand aan de hete kachel brandt, waardoor je je arm reflexmatig terugtrekt. Zo reageert de bekkenbodem ook!

3. Bepaalde ziektebeelden

PGAD/PGAS of de oncontroleerbare opwinding  zien we sneller ontstaan bij aandoeningen waar de zenuwen of spieren worden aangetast. De twee belangrijkste ziektebeelden zijn Multiple Sclerose (MS) en de ziekte van Parkinson. 

4. Instant houdende factoren 

Veel stress, een druk en gehaast leven, veel moeten, weinig rust en tijd voor jezelf nemen zijn factoren die de spanning in je hoofd maar zeker ook in je lichaam en je bekkenbodemspier hoog houden.

Kan je er iets aan doen?

We weten dus dat vrouwen met PGAD/PGAS te veel spanning hebben in de bekkenbodem, wat leidt tot  belemmerende bloeddoorstroming en het opgewonden gevoel, naast de eerder genoemde klachten. 

De eerste stap om hier iets aan te doen, is begrijpen waarom die bekkenbodemspanning bij jou is ontstaan. Vaak heeft dit te maken met (traumatische) gebeurtenissen uit het verleden en/of met andere problemen rondom seksualiteit. Om hier achter te komen, is een uitgebreid gesprek nodig met een seksuoloog die hier voldoende kennis van heeft. In zo’n gesprek komen zowel de lichamelijke, psychologische, seksuologische als partnergerelateerde aspecten aan de orde. 

Daarnaast wordt er gezocht naar instandhoudende, vaak stress gerelateerde factoren en wordt er gekeken hoe deze langzaam kunnen worden veranderd. 

Hoewel het misschien vreemd lijkt, heeft het hebben van PGAD/PGAS over het algemeen een negatief effect op het beleven van seksualiteit. Daarom is het belangrijk om je connectie met seksualiteit te herstellen, zodat je op termijn weer kunt genieten van het vrijen. Onder begeleiding van een seksuoloog wordt dit, op een tempo dat bij jou past, weer terug op de kaart gezet. 

De meeste seksuologen werken samen met bekkenfysiotherapeuten en vaak is het nodig dat je tijdens een seksuologisch traject ook door een van hen geholpen wordt om meer controle te krijgen over je bekkenbodemspieren. Het komt vaak voor dat vrouwen beginnen bij een bekkenfysiotherapeut, zonder eerst met een seksuoloog te hebben gesproken. De reden daarvoor is dat de  drempel om naar een seksuoloog te gaan vaak hoger ligt.  

Toch is dat niet de meest handige keuze omdat een bekkenfysiotherapeutische behandeling alléén, niet of onvoldoende verbetering van deze klachten geeft. Dat komt omdat er alleen wordt ingegaan op het lichamelijke aspect van deze oncontroleerbare opwinding, en de andere belangrijke aspecten geen aandacht krijgen. 

De behandeling heeft juist een grotere kans van slagen door de integrale benadering van dit  complexe probleem, waarbij zowel de lichamelijke, de psychologische, de seksuologische als de sociale aspecten gelijktijdig aandacht krijgen.

Wil je meer weten of heb je behoefte aan hulp, dan ben je natuurlijk van harte welkom.